Η Αγία Σοφία, σύμβολο πνευματικό και πολιτικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ένα θαύμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, επιβίωσε ως τις ημέρες μας παρά τις αντιξοότητες και αποτελεί ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Μετά την καταστροφή της παλαιότερης βασιλικής της Αγίας Σοφίας, κατά την Στάση του Νίκα, το 532 μ.Χ., ο Ιουστινιανός αναθέτει την μελέτη και την κατασκευή στους αρχιτέκτονες και μαθηματικούς Ανθέμιο και Ισίδωρο. Όταν, λίγα χρόνια αργότερα, ο τρούλος που
κατασκεύασαν οι δύο αρχιτέκτονες καταστρέφεται εξαιτίας ενός μεγάλου σεισμού, ο Ιουστινιανός αναθέτει στον Ισίδωρο το νεότερο την κατασκευή ενός ψηλότερου και σταθερότερου τρούλου.
Ο ναός εγκαινιάσθηκε το 537 από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄, φιλοδοξία του οποίου ήταν ο ναός να ξεπεράσει σε μέγεθος κάθε προηγούμενο οικοδόμημα της Ρωμαικής Αυτοκρατορίας.
Ο ναός είναι κτισμένος σε αρχιτεκτονικό ρυθμό βασιλικής με τρούλο.
Ο κυρίως χώρος έχει σχήμα περίπου κύβου. Τέσσερις τεράστιοι πεσσοί, (κτιστοί τετράγωνοι στύλοι), που απέχουν μεταξύ τους ο ένας από τον άλλο 30 μ., στηρίζουν τα τέσσερα μεγάλα τόξα πάνω στα
οποία εδράζεται ο τρούλος, με διάμετρο 31 μέτρων. Ο τρούλος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του (ο σύγχρονος ιστορικός Προκόπιος λέει: …δίνει
την εντύπωση ότι είναι ένα κομμάτι ουρανού που κρέμεται στη γη…).
Χρειάστηκαν έξι χρόνια αδιάλειπτης εργασίας, κάπου 10.000 τεχνίτες αλλά και 120 εκατ. ευρώ για την αποπεράτωσή της, αν και πάλι αν δεν επιστρατευόταν ο απανταχού ελληνισμός δύσκολα θα ολοκληρωνόταν. Ο καθένας έστελνε ό,τι είχε για την ανέγερση του
λαμπρότερου χριστιανικού ναού: η Μάνη και η Κάρυστος τα χαρακτηριστικά πράσινα μάρμαρά τους, η Φρυγία τα ροδί και η Αίγυπτος τα κόκκινα, όταν και έγινε σαφές πως καραβιές ακόμα χρυσού, ασημιού, πολύτιμων λίθων και ελεφαντόδοντου απαιτούνταν
για να ολοκληρωθεί ο εσωτερικός της διάκοσμος.
Η μεγαλύτερη πύλη της Αγίας Σοφίας είναι η αποκαλούμενη Αυτοκρατορική Πύλη, την οποία αρχικά χρησιμοποιούσαν μόνο οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και η ακολουθία τους. Ο θρύλος αναφέρει ότι είναι φτιαγμένη από τη ξυλεία της Κιβωτού του Νώε – είναι
γνωστό ότι ο αυτοκράτορας Ηράκλειος κατά τον 7ο αι. αναζητούσε τη κιβωτό στα βάθη της ανατολικής Μ. Ασίας.
Επάνω από τη πύλη βρίσκεται ένα από τα λαμπρότερα ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας, ο Χριστός ο Παντοκράτωρ.
Στο υψηλότερο διάζωμα, στο υπερώο του ναού, στεγάζονται τα πιο εντυπωσιακά ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας, μεταξύ των οποίων η ¨Δέηση¨το οποίο διατηρειται σε άριστη κατάσταση και ξεχωρίζει για
τον ικετευτικό τόνο των μορφών και τα χρώματά του.
Στο προαύλιο του ναού λέγεται πως υπήρχε κρήνη στην οποία ανεγράφετο η φράση «νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν», ξέπλυνε δηλάδη τις αμαρτίες σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου. Η φράση αυτή, αν αναγνωσθεί ανάποδα (από δεξιά προς τα αριστερά) αποδίδει τις ίδιες λέξεις και επομένως και το αυτό νόημα.
Ο θρύλος αναφέρει ότι όταν μπήκε στο ναό ο Ιουστινιανός αναφώνησε «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!», θέλοντας έτσι να εκφράσει το
θαυμασμό του για το μνημείο το οποίο ήταν πιο θαυμαστό από τον Ναό του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα.
Κατά την εποχή της άλωσης της Πόλης το 1453 από τους Οθωμανούς, η Αγία Σοφία ήταν το μεγαλύτερο κτίριο στο κόσμο, και αποτέλεσε το προσχέδιο για το
διάσημο γείτονά της, Μπλε Τζαμί.
Ο ναός αποτέλεσε σε όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και
σημαντικότερος ναός της Ορθόδοξης εκκλησίας.
Κατά την περίοδο των Σταυροφοριών και συγκεκριμένα κατά την περίοδο 1204-1261 η Αγία Σοφία υπέστη τεράστιες ζημιές.
Επίσης κατά την περίοδο την Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγιναν στο ναό σημαντικές καταστροφές στις τοιχογραφίες του ναού ασβεστώθηκαν, αφού η απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος
θεωρείται βλασφημία για το Ισλάμ.
To 1930 o Μουσταφά Κεμάλ, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας μετέτρεψε το τέμενος σε μουσείο. Σήμερα ο ναός εξακολουθεί να είναι μουσείο, ενώ πραγματοποιούνται σε αυτόν πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και εκδηλώσεις που θεωρούνται από
ορισμένους ότι δεν αρμόζουν στο χώρο, όπως επιδείξεις μόδας.
Παράλληλα γίνονται προσπάθειες για τη διάσωση των ψηφιδωτών του ναού.
«Η κλαίουσα στήλη»
Η Αγία Σοφία μπορεί να μην αποτελεί πια τόπο λατρείας, αλλά μια δεισιδαιμονία – φέρεται να χρονολογείται από την εποχή του Ιουστινιανού Α΄. Ο θρύλος λέει ότι εάν βάλετε τον αντίχειρά σας σε
μια μικρή χάλκινη οπή που βρίσκεται στη ‘’κλαίουσα στήλη’’ και όταν τον βγάλετε είναι υγρός, τότε θα θεραπευθείτε από όλες τις ασθένειές
σας
Επιμέλεια κειμένου: Κουλούκη Θεοδώρα
Πηγές: iefimerida.gr, wikipedia
Δείτε στην επόμενη σελίδα
ένα υπέροχο video ξενάγηση από την Αγία Σοφία!
Pages: 1 2
Κατηγορίες:Άρθρα/Παρουσιάσεις, UNESCO
Σύλλογος Φίλων Περιηγητών 
Σχολιάστε